کتاب تفکر انتقادی
کتاب تفکر انتقادی _ نویسندگان این کتاب، ریچارد پل و لیندا الدر در این کتاب به صورت جامع به مقوله ی تفکر انتقادی پرداخته شده است. این کتاب را انتشارات اختران منتشر کرد. کتابی است کاربردی به منظور پرورش توانایی و مهارت در تفکر انتقادی، و همچنین پرورش انصاف، تواضع، و صداقت فکری، نویسندگان در مورد هر مبحث مثال های ساده و ملموس و تمرین های متعددی آورده اند تا درک مطالب برای خواننده آسان تر شود و بتواند ازمهارتی که در تفکر انتقادی به حاصل می آورد در همه ی امور زندگی بهره بگیرد.
نویسندگان این کتاب تفکر انتقادی را فرایندی در نظر آورده اند که فرد به واسطه ی آن میتواند، و اخلاقا موظف است که، طرز فکر خود را بشناسد، بر آن مسلط شود و مسئولیت آن را بر عهده ی بگیرد.
معرفی کتاب تفکر انتقادی
ریچارد پل یکی از پیشگامان و فعالان ترویج تفکر نقادانه از طریق آموزش است. او به‌همراه خانم لیندا الدرکتاب‌های زیادی در این حوزه نوشته است. ریچارد پل و لیندا الدر، هردو از رهبران برجسته ی جنبش تفکر انتقادی در جهان به شمار می روند و کتاب های متعددی در این زمینه نوشته اند، که جزو برنامه ی درسی بسیاری از مدارس و دانشگاه هاست. این دو، خود نیز سال هاست که در مدارس و دانشگاه ها مشغول تدریس اند و در عین حال با برگزاری کارگاه ها و سمینارهای متعدد، تدابیر و ابزارهای کاربردی برای پرورش تفکر انتقادی را در اختیار علاقه مندان قرار می دهند.
معرفی ریچارد پل (یکی از فعال‌ترین افراد در حوزه‌ی تفکر نقادانه)
ریچارد پل (Richard Paul) پروفسور فلسفه و شخصیتی شناخته شده در سطح بین‌المللی است. او در زمینه‌ی تفکر نقادانه در دانشگاه‌های داخل و خارج از امریکا سخنرانی‌های متعددی داشت و از او در این حوزه بیش از ۲۰۰ مقاله منتشر شده است.
او بیش از ۲۰ سال از عمر خود را صرف ترویج و گسترش مهارت تفکر نقادانه کرد و این مهارت را از سطوح ابتدایی تا پیشرفته در دانشگاه‌ها آموزش داد.
همانطور که در تعریف تفکر نقادانه گفتیم، یکی از رایج‌ترین تعریف‌ها برای تفکر نقادانه را ریچارد پل ارائه کرده است. از نظر او تفکر نقادانه به معنای اندیشیدن درباره‌ی اندیشیدن و با هدف ارتقای اندیشیدن است.
ریچارد پل جهت پیش‌بُرد اهداف خود اولین مرکز تفکر نقادانه را در سال ۱۹۸۰ در کالیفرنیای امریکا تأسیس کرد (+). همچنین در سال ۱۹۹۱ بنیاد تفکر نقادانه را بنا نهاد. وب‌سایت او نیز با نام The Foundation for Critical Thinking در زمینه‌ی گسترش و آموزش مهارت تفکر نقادانه و ترویج و تبلیغ کارهای او و همکارانش فعال است.
ریچارد پل در سال ۲۰۱۵ و پس از تحمل درد و رنج حاصل از بیماری پارکینسون درگذشت. در خبر تسلیت فوت او نوشته شده بود:
به جای شاخه‌های گُل، لطفاً به صندوق یادبود ریچارد پل در بنیاد تفکر نقادانه کمک کنید: به افزایشِ آگاهیِ و نیازِ ضروری به تفکر نقادانه در پیش‌بُرد جوامع کمک کنید.
دیگر کتاب های ریچارد پل و لیندا الدر
همچنین او هشت کتاب با همکاری همسرش، لیندا الدر، که او نیز یکی از فعالان حوزه‌ی تفکر نقادانه است، به رشته‌ی تحریر درآورد. خوشبختانه برخی از این کتاب‌ها نیز ترجمه شده است:
• تفکر انتقادی
• هنر پرسشگری
• هنر تفکر راهبردی
• راهنمای تفکر تحلیلی
• تفکر بهتر و زندگی زیباتر در ۲۵ روز
• هنر پرسشگری سقراطی
• مبانی استدلال اخلاقی
سری کتاب‌های تحت عنوان مجموعه راهنمای اندیشه‌ورزان که توسط نشر نو منتشر شده، شامل عناوین گوناگونی است؛ مانند: مفهوم‌ها و ابزارهای تفکر نقادانه، ماهیت و کارکردهای تفکر نقادانه و خلاقانه، مغالطه‌های پرکاربرد و چگونه سوگیری و تبلیغات را در رسانه ها تشخیص دهیم.
معرفی لیندا الدر (یکی دیگر از فعالان حوزه‌ی تفکر نقادانه)
لیندا اِلدر(Linda Elder) یکی از افراد برجسته در زمینه‌ی آموزش تفکر انتقادی در سطح بین‌المللی به شمار می‌آید. او دکترای روانشناسی آموزش دارد. به دلیل اینکه به تفکر نقادانه علاقه‌مند بود، پس از اتمام تحصیلات خود، مطالعه در این زمینه را آغاز کرد و به طور خاص بر روی کمک به دانش‌آموزان برای رسیدن به سطح عمیق‌تری در درس خواندن مشغول به فعالیت شد.
الدر یکی از مدرسان اصلی در مرکز تفکر نقادانه (The Foundation for Critical Thinking) است. او معتقد است که بیشتر مشکلات در زندگی انسان‌ها به علت نوع تفکر آنها ایجاد می‌شود.
تفکر نقادانه از نظر او، تفکری خودآموز و خودتنظیم‌گر است که در آن تلاش می‌شود به بالاترین سطح کیفیت استدلالی منصفانه رسید. همچنین او می‌گوید افرادی که به‌طور نقادانه فکر می‌کنند به‌طور مداوم تلاش می‌کنند که به شکلی منطقی با مشکلات زندگی برخورد کنند. از آنجا که این افراد به ماهیت ذهن ناقص خود آگاهی دارند سعی می‌کنند تا قدرت گرایش‌های انسانی (خودمحوری) و اجتماعی (جامعهمحوری) را در خود کنترل کرده و کاهش دهند.
الدر معتقد است که همراه شدن ویژگی‌های متفکر نقاد با به‌کارگیری مفاهیم و اصول تفکر نقادانه باعث می‌شود تا افراد بتوانند به تجزیه و تحلیل و ارزیابی بپردازند و از این طریق کیفیت تفکر خود را بهبود دهند. او همچنین بر اهمیت پرسشگری تاکید کرده و می‌گوید آزمودن دلایل و نتایج و راه‌حل‌ها میتواند راه‌گشا باشد. لیندا الدر بر روی موانع توسعه‌ی تفکر نقادانه نیز کار کرده است و در آموزش‌های خود بر رابطه‌ی مفهومیِ تأثیر متقابل فکر و احساس و انگیزه تمرکز دارد.
در اینجا می‌خواهیم با این کتاب آشنا شویم. همچنین می‌خواهیم بدانیم که از نظر ریچارد پل به کمک تفکر نقادانه، کدامیک از بخش‌های زندگی شخصی و تحصیلی و شغلی خود را بهبود ببخشیم.
کتاب تفکر انتقادی
عنوان اصلی کتاب Critical thinking: tools for taking charge of your professional and personal life است. این کتاب توسط نشر اختران و با ترجمه‌ی اکبر سلطانی و مریم آقازاده منتشر شده است؛ با این عنوان:
تفکر انتقادی
تدابیری برای آگاهانه زیستن و خوب آموختن
همین عنوان فرعی نشان می‌دهد که از نظر ریچارد پل می‌توان از تفکر نقادانه هم برای داشتن زندگی خوب بهره گرفت و هم آموختن و یادگیری را به کمک این مهارت بهبود و ارتقاء دهیم.
فضلیت‌های فکری
ریچارد پل در اکثر کتاب‌هایش از جمله این کتاب، حرف‌هایش را با معرفی ویژگی‌های متفکر نقادانه آغاز می‌کند. از نظر او کسانی که می‌خواهند تفکر نقادانه را در خود پرورش دهند باید دارای ویژگی‌هایی باشد؛ مانند: تواضع فکری، عدالت‌خواهی فکر، پشتکار فکری، انصاف فکری، اطمینان به عقل، شهامت فکری، همدلی فکری و استقلال فکری.
ریچارد پل این ویژگی‌ها را فضلیت‌های فکری می‌نامد و معتقد است که همراه شدن فضلیت‌های فکری و مهارت‌های فکری میتواند ما را به کمال واقعی تفکر برساند.
مراحل رشد تفکر نقادانه
در بخش دیگری از این کتاب به مراحل رشد تفکر نقادانه اشاره می‌کند. این مراحل عبارتند از:
• مرحله‌ی ۱- نامتفکر: از مشکلات اساسی تفکر خود بی‌اطلاع هستیم.
• مرحله‌ی ۲- متفکر چالش‌طلب: از مشکلات موجود در تفکر خود آگاه می‌شویم.
• مرحله‌ی ۳- متفکر مبتدی: سعی می‌کنیم متفکر بهتری بشویم اما بدون برنامه‌‌ی منظم.
• مرحله‌ی ۴- متفکر کارآموز: از ضرورت تمرین منظم مطلع می‌شویم.
• مرحله‌ی ۵- متفکر پیشرفته: به تناسب میزان ممارست‌مان پیشرفت می‌کنیم.
• مرحله‌ی ۶- متفکر حرفه‌ای: تفکر ماهرانه و بابصیرت سرشت ثانوی ما می‌شود.
سپس در ادامه به توضیح هر یک از این مراحل و شیوه‌ی گذر از مراحل ابتدایی و رسیدن به متفکر حرفه‌ای را توضیح می‌دهد.
مولفه‌های تفکر
یکی از موارد مهم در نگاه ریچارد پل به آموزش تفکر نقادانه این است که باید همواره مولفه‌های تفکر مورد توجه قرار گیرد.
- هدف ها
- مفروضات
- پرسش ها
- استلزامات
- دیده گاه
- مفاهیم
- اطلاعات
- استنتاج ها
در نظر داشتن این مولفه‌ها آنچنان اساسی و مهم هستند که ریچارد پل معتقد است که چه در مقام یک دانشجو یا محقق یا چه در مقام کسی که می‌خواهد استدلال‌های محکمی داشته باشد، رعایت مولفه‌های تفکر الزامی است. به دلیل اهمیت این مولفه‌ها او در بخش‌های بسیاری از کتاب، این مولفه‌ها را به شکل‌های متفاوتی در قالب پرسش مطرح می‌کند. او بیان می‌کند که در قالب پرسش می‌توان ردپای مولفه‌ها را هم در استدلال‌های خود و هم در استدلال‌های دیگران جستجو و بررسی کرد.
ریچارد پل بررسی هر یک از این مولفه‌ها را ایستگاه بازرسی می‌نامد و می‌گوید در هر استدلالی باید این هشت مولفه را در نظر داشت. او می‌گوید تمامی استدلال‌ها مبتنی بر هدف و قصد خاصی هستند و تلاشی برای حل مسئله یا مشکلی می‌کنند. از زاویه‌ی خاصی به یک مسئله نگاه می‌کنند و بر اساس مفروضات و داده‌ها و شواهد و اطلاعات خاصی استوار می‌شوند.
مفاهیم و ایده‌هایی را مطرح می‌کنند و شامل استنتاج‌هایی می‌شود. در نهایت نیز تمامی استدلال‌ها به استلزامات و پیامدهایی ختم می‌شود. چنین سیر و مسیری را می‌توان چه در گفتگوهای روزمره رسمی و غیررسمی و چه در متن مقاله‌های یک روزنامه‌‌ی زرد یا مقاله‌های وب‌سایت‌هایی علمی و معتبر و چه در استدلال‌های خودمان یا دیگران جست‌و‌جو کرد.
دانشجویان و تفکر نقادانه
در فصل‌هایی از این کتاب ریچارد پل با انتقاد از نظام آموزشی و محتوای نامناسب آن، نکاتی را مورد اشاره قرار می‌دهد که دانشجویان نیز صرفاً به دنبال حفظ طوطی‌وار درس‌ها نبوده و بتوانند در رشته‌های تحصیلی خود علاوه بر اینکه شناختِ عمیقی از رشته‌ی خود پیدا می‌کنند، شیوه‌ی فکر کردن آن رشته را نیز مورد توجه قرار دهند و یاد بگیرند.
به طور مثال می‌گوید یک دانشجوی تاریخ باید بتواند تفکر تاریخی بیاموزد. با آرمان‌های این رشته آشنا شود. از اختلاف نظرهای این رشته آگاه باشد و محدودیت‌های رشته‌ی خود را نیز بشناسد.
لزوم یادگیری نحوه‌ی تفکر در هر رشته باعث می‌شود تا متوجه باشیم که هر مسئله‌ای را می‌توان با توجه به شکل خاصی از تفکر نگاه کرد و مورد بررسی قرار داد. هر شکلی از تفکر شرایط خاص خود را دارد و تحت تاثیر مورد ویژه‌ای قرار می‌گیرد.
باید درک کنید که تفکر شما، در کیستی و چیستی شما کیفیت زندگی تان تعیین کننده است.
خودمحوری و جامعهمحوری
از نظر ریچارد پل، خودمحوری و جامعهمحوری از آفت‌های تفکر نقادانه به حساب می‌آید. وجود چنین دیدگاهی از ذات انسان نشات می‌گیرد و در هر جامعه‌ای و در هر سطحی می‌توان آن را مشاهده کرد.
در خودمحوری وجود «من» نقطه‌ی محوری استدلال‌ها قرار می‌گیرد و هر نظر و باوری صرفاً به این دلیل درست یا نادرست است چون «من می‌گویم».
در جامعهمحوری نیز وجود «ما» نقطه‌ی اتکای هر استدلالی قرار می‌گیرد. این «ما» نیز میتواند یک کشور، یک ملت، یک قبیله، یک سازمان، یک نهاد یا هر چیز دیگری باشد. در جامعهمحوری به اتکای «ما» می‌توان هر درستی را نادرست و هر نادرستی را درست جلوه داد. فقط کافی‌ست عده‌ای وجود داشته باشند که بتوانند بدون هیچ‌گونه بررسی و ارزیابی خاصی، نظر یا عقیده‌ای را بپذیرند و به تکرار آن بپردازند.
به همین دلیل ریچارد پل در دو فصل جداگانه ابتدا به بررسی دو نوع تفکر خودمحورانه که به سلطه‌پذیری و سلطه‌جویی تقسیم می‌شود پرداخته و سپس ماهیت و تفکر جامعهمحوری را مورد بررسی قرار می‌دهد.
هدف اصلی تفکر نقادانه
ریچارد پل در کنار همه‌ی نکات مهمی که در این کتاب درباره‌ی تفکر نقادانه و نحوه‌ی به‌کارگیری آن در زندگی می‌گوید، این نکته را نیز به ما متذکر می‌شود:
باید هدف اصلی تفکر انتقادی را به‌خاطر بسپارید:
اصلاح تفکرتان، و اصلاح زندگی‌تان از طریق اصلاح تفکر.
آگاهی شما از ضعف‌ها و محدودیت‌ها باید با آگاهی‌تان از قدرت بالقوه‌ی تفکر علمیِ منضبط در جهت بهتر شدن همراه شود.
کتاب تفکر انتقادی، صفحه‌ی ۳۴۶
کتاب تفکر انتقادی را از اینجا می توانید تهیه کنید..
در انتها برای پیدا کردن یک دید کلی از مطالب کتاب تفکر انتقادی می‌توانید فهرست مطالب را در زیر ببینید…
فهرست مطالب کتاب تفکر انتقادی:
دیباچه
مقدمه
فصل ۱: متفکر منصف
فصل ۲: چهار مرحله‌ی اولیه‌ی پیشرفت
فصل ۳: خودشناسی
فصل ۴: مولفه‌های تفکر
فصل ۵: معیارهایی برای تفکر
فصل ۶: پرسش‌هایی که به تفکر قوی منجر می‌شوند
فصل ۷: اشراف بر تفکر، اشراف بر محتوا
فصل ۸: یادگیری خود را طرح‌ریزی کنید
فصل ۹: یادگیری خود را ارزیابی کنید
فصل ۱۰: تصمیم‌گیری
فصل ۱۱: حل کردن مشکلات
فصل ۱۲: اذعان به تمایلات نامعقول خود
فصل ۱۳: پایشِ تمایلات جامعه‌محورانه
فصل ۱۴: پیشرفت در مقام استدلالگر اخلاقی
فصل ۱۵: یادگیری و کاربرد انتقادی و اخلاقی اطلاعات (بخش اول: نقد رشته‌های علمی)
فصل ۱۶: یادگیری و کاربرد انتقادی و اخلاقی اطلاعات (بخش دوم: روش و یک مثال)
فصل ۱۷: تفکر راهبردی، بخش اول
فصل ۱۸: تفکر راهبردی، بخش دوم
فصل ۱۹: متفکر پیشرفته
مشخصات کتاب تفکر انتقادی
عنوان: تفکر انتقادی
زیرعنوان: خرید کتاب تفکر انتقادی (تدابیری برای آگاهانه زیستن و خوب آموختن)،(تفکر نقاد ۳)
نویسنده: لیندا الدر و ریچارد پل
مترجم: اکبر سلطانی و مریم آقازاده
ناشر: اختران
قطع: .وزیری
سال انتشار: 1397
تعداد چاپ: 1
موضوع: فلسفه
دسته‌بندی: عمومی
نوع جلد: نرم
تعداد صفحات: ۵۰۴
شابک: ۹۷۸۹۶۴۲۰۷۱۵۴۸
قیمت: ۷۰۰,۰۰۰ ریال
منبع مدیریت استراتژیک بدن
