کتاب روی ماه خداوند را ببوس
کتاب روی ماه خداوند را ببوس نوشته‌ی مصطفی مستور نویسنده‌ی نام‌آشنای معاصر است. به نظر بسیاری از صاحب‌نظران حوزه‌ی ادبیات داستانی، این اثر که مخاطب عام و خاص را با خود همراه ساخته، از موفق‌ترین کارهای وی می باشد.
کتاب روی ماه خداوند را ببوس ، رُمانی است در بیست بخش، که در سال ۱۳۷۹ در۱۲۰ صفحه توسط انتشارات نشر مرکز به چاپ رسیده و تاکنون بیش از هفتاد و هشت بار تجدید چاپ شده است. این کتاب طی سال‌های ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ در جشنواره قلم زرین به عنوان بهترین رمان برگزیده شده است. در ادامه این نوشتار، ما این رمان پرفروش و پرمخاطب را به شما معرفی کرده‌ایم.
درباره نویسنده کتاب روی ماه خداوند را ببوس
مصطفی مستور نویسنده، داستان نویس معاصر در سال ۱۳۴۳ در اهواز متولد شد. وی فارغ‌التحصیل رشته مهندسی عمران و فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی می‌باشد.
در ۲۵ سالگی اولین اثر ادبی خود را به نام «دو چشم خانه خیس» در سال ۱۳۶۹ را به عرصه ادبیات ارائه نمود. از وی کتاب‌های «عشق روی پیاده‌رو»، «من دانای کل هستم»، «من گنجشک نیستم»، «استخوان خوک و دست‌های جذامی»، «چند روایت معتبر»، «تهران در بعد از ظهر»، «حکایت عشقی بی‌قاف، بی‌شین، بی نقطه»، «سه گزارش کوتاه درباره نوید و نگار»، «دویدن در میدان مین» (نمایش‌نامه)، «فاصله و داستانهای دیگر» (ترجمه) و غیره در دست می‌باشد.
مستور با پرداختن به شخصیت‌ها و غواصی در دریای روح همواره دنبال حقیقت گمشده در داستان‌هایش می‌گردد. او جهان را جهانی پوچ، پرتکرار و لذت‌های محدود و سیاه می‌داند. این تصویری است که اغلب بر زبان قهرمانان داستانی او تکرار می‌شوند. طبق گفته خود مستور «هنر گرایشی است که همواره از انسان می‌جوشد» و چون انسان در صحنه جامعه و زندگی حضور دارد، ادبیات نیز باید همواره قرین انسان باشد.
درباره کتاب روی ماه خداوند را ببوس
شاید یکی از چالشی‌ترین پرسش‌های بشر در طول تاریخ در مورد وجود خداوند است که با وجود تمام نوشته‌های مختلف از مذاهب مختلف هنوز هم برای افراد زیادی سؤالی بی‌جواب تلقی می‌شود. نویسنده رمان روی ماه خدا را ببوس، همین موضوع را دستمایه نوشتن قرار داده و در این رمان به آن پرداخته است.
شخصیت اصلی داستان، یعنی یونس، در حال تحقیق برای پایان‌نامه دکترایش با موضوع بررسی جامعه‌شناسی خودکشی یک استاد دانشگاه برجسته است. مبهم بودن موضوع خودکشی و طولانی شدن پروسهٔ تحقیقاتش بیشتر به تردیدهای او در مورد حضور خدا دامن می‌زند.
در ادامه داستان، شخصیت‌های دیگر به‌عنوان دوست، همکلاسی، نامزد و… یکی‌یکی وارد ماجرا می‌شوند که هرکدام به نوعی با این تردیدها روبه‌رو هستند. نویسنده به‌خوبی توانسته فضایی پرسش‌گونه و مبهم را در روایت داستان ایجاد و به مخاطب منتقل کند.
مستور در داستانش خیلی، به دنبال پاسخ دادن به پرسش‌های مطرح‌شده توسط شخصیت‌هایش نیست. و در آخر هم شاهد یک پایان تقریبا باز هستیم. که نشان می‌دهد نویسنده بیشتر به فضاسازی‌ها پرداخته و قضاوت‌ها را به خواننده واگذار کرده است.
نقطهٔ اوج داستان در گفت‌وگویی بین شخصیت اصلی و دوستش علیرضا که نماد یقین و ثبات در باورهاست، نمود پیدا می‌کند.:«سایه گفت که تو در خیلی چیزها تردید کرده‌ای. من از تردیدهای تو نگران نیستم، چون تردید حق انسان است، اما نگران چیز دیگه‌ای هستم. نگران اینکه ناگهان از خودت شکست بخوری. اینکه اون‌قدر نزدیک بشی که دیگه چیزی دیده نشه.»
شخصیت های کتاب روی ماه خداوند را ببوس
و اما درباره ی شخصیت هایی که نقش برجسته تری نسبت به باقی داشتند و همه به نظرم بسیار نمادین بودند.
علیرضا:
دوست نزدیک یونس، کسی که وقتی از خدا حرف می زند در چشم هایش اشک جمع می شود و حالتی روحانی دارد. با سخنانش و ایمانش نقشی هدایت کننده دارد.
مهرداد:
دوست دیگر یونس که پس از مدتها از آمریکا برگشته و او نیز مانند یونس در شرایط بدی قرار دارد که باعث شده به وجود خداوند شک کند. مهرداد نمونه ای از یونس است که دچار تردید شده و در آخر اما ایمان می آورد، با علیرضا برای زیارت به مشهد می رود و یونسی را که هنوز درگیر پارسا و خودکشی اش است پشت سر می گذارد.
سایه:
نامزد یونس که بعد از اتمام پایان نامه اش ازدواج خواهند کرد. دختری که با وجود عشقش به یونس حاضر است او را به خاطر بی ایمانی و شک به خداوند کنار بگذارد. سایه یک نمونه ی کامل از آن چیزیست که یونس باید بهش برسد؛انسانی که تحت هیچ شرایطی ایمانش متزلزل نمی شود.
محسن پارسا:
شخصیت پارسا و موفقیت هایش همه چیزی هستند که یونس در آرزویش است. درگیر شدن یونس با پارسا اتفاقی نیست و پارسا کسی است که ایمان نداشته و هدایت نشده و در آخر هلاک می شود. سرنوشتش دقیقا آن چیزی است که خداوند به یونس نشان می دهد تا عبرت بگیرد. «لَقَدْ کَان فِى قِصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لاِوُلِى الالْبَاب» درسرگذشت آنان درس عبرتى براى صاحبان اندیشه بود.
پرویز:
حضورش در کتاب درحد یک دقیقه درنگ پشت چراغ قرمز است و نه بیشتر.در اینجا نویسنده با ضعف زیادی سعی داشته که شخصی را به تصویر بکشد که قرار نیست هیچوقت هدایت شود ولی متاسفانه بسیار کلیشه ای عمل کرده است.
نقد کتاب روی ماه خداوند را ببوس
روی ماه خداوند را ببوس از آن جهت کار قابل اعتنایی است که مستور توانسته است در آن بدون هیچ‌گونه شعارپردازی و داوری یک‌طرفه به خلق شخصیت‌هایی نایل آید که کاملاً مستقل عمل می‌کنند و هیچ ردپایی از حلول ذهن نویسنده در آنها یافت نمی‌شود.
مصطفی مستور برای نوشتن این داستان از راوی اول شخص مفرد استفاده کرده است و در این روش راوی فقط می‌تواند از خودش و یا از مکان‌هایی که خودش حضور دارد و اتفاق‌هایی که برای خودش می‌افتد توصیف کند و یا بنویسد و محدودیت مکانی و زمانی دارد.
این نوع روایت داستان اگرچه به شخصی‌گویی و یا تحمیل نظرات نویسنده به خواننده منجر می‌شود، باعث خستگی و بی‌علاقگی خواننده نسبت به ادامه داستان می‌شود، اما خوشبختانه نویسنده این کتاب با اضافه کردن شخصیت‌ها و انتخاب مکان‌های مناسب با موضوع داستان، از این خطر به‌خوبی دور شده و برای خواننده جذابیت‌ها و هیجان‌هایی در جای‌جای داستان به‌وجود آورده است.
اما موضوع انتخاب شده که آیا خدا هست یا نیست و شک و تردیدهای انسان امروزی و تنهایی و سردرگمی مردم دنیا در مورد سوال‌های مطرح شده در داستان، کاملا احساس می‌شود و از اینکه درون انسان‌های امروزی را به چالش و کنکاش می‌کشد از نقاط موفقیت داستان است.
نگارش روان و ساده و انتخاب لوکیشن و مکان‌هایی که یونس برای حل معمایش از جمله کشتارگاه یا دادگستری و استفاده از استعاره‌هایی به‌جا: برای مثال جمله‌ای که بعد از تماشای خیابان از پنجره آپارتمانش به‌زبان می‌آورد «ماشین‌های در حال عبور مانند موش‌هایی که سرشان را آتش زده‌اند در حال فرارند….» جذابیت داستان را صد چندان کرده است.
نکته قابل توجه
نکته قابل توجه در اثری چون «روی ماه خداوند را ببوس” این است که نویسنده خود را از قید تعلقات دست و پاگیر رها کرده و زندگی دیگری را تجربه کرده است. می‌توان گفت که شخصیت‌های این اثر به طور کامل در وجود نویسنده ته‌نشین شده‌اند و دردرون او زندگی می‌کنند و به بیان غنی‌تر، همدیگر را پذیرفته‌اند و بر همین اساس، حس باورپذیری را در خواننده ایجاد می‌کنند.
شخصیت داستان پویا است به طوری که یک ریز و مداوم در طول داستان دست‌خوش تغییر و تحول می‌باشد و جنبه‌هایی از شخصیت اصلی، عقاید، جهان‌بینی و یا خصلت و خصوصیت شخصیتی او دگرگون می‌شود. این دگرگونی ممکن است عمیق یا سطحی باشد.
در رمان روی ماه خدا را ببوس که «جریان سیال ذهن» در آن حاکم است، اغلب با شخصیت‌هایی مواجه هستیم که یا دارای مشکلات روحی–روانی در درون هستند و یا به دلایل عدیده‌ای در مرحله فروپاشی آگاهی قرار گرفته‌اند. مصطفی مستور در داستان بلند «روی ماه خداوند را ببوس»، بر آن است تا با دستمایه قرار دادن بعضی از مناسبات اجتماعی، به روانکاوی افرادی بپردازد که عنصر اخلاق را به کلی فراموش کرده‌اند.
نگاه دردمندانه نویسنده که در قالب شخصیتی فعال در امور پژوهش‌های اجتماعی متجلی شده است، تا حدزیادی نتیجه‌بخش است؛ زیرا مستور انگیزه روایتش را به زیبایی کشف کرده و با خواننده‌اش به یک آشتی نسبی رسیده است. دغدغه‌های اجتماعی و آن‌چه که در ساختار کلی زندگی مردم شهرنشین می‌گذرد عمده ذهنیت این نویسنده را تشکیل می‌دهد، ذهنیتی که در اغلب آثار او مشهود است.
آیا این کتاب برای شماست؟
همان‌طور که قبلا اشاره کردیم محوریت موضوع کتاب در مورد وجود خداوند و نوع حضور و تجلی‌اش در زندگی افراد مختلف است. اگر شما هم به‌نحوی با این پرسش درگیر هستید، این کتاب نه مستقیما، ولی شاید به‌شکلی بتواند در یافتن پاسخ‌ها به شما کمک کند.
بخش‌هایی از کتاب روی ماه خداوند را ببوس
هیچ ابزار علمی برای اثبات و یا نفی تجلی خداوند بر کوه طور وجود نداره. آیا خداوند وجود داره؟ کسی نمی‌دونه. کسی نمی‌تونه به پاسخ‌های این پرسش‌ها که هر کدام حقیقتی بزرگ‌اند نزدیک بشه، اما نداستن به همان اندازه که چیزی رو اثبات نمی‌کنه، نفی هم نمی‌کنه. ما به این چیزها می‌تونیم ایمان داشته باشیم یا ایمان نداشته باشیم همین.
با لحنی پر از اندوه می‌گوید متاسفم، من واقعا از اینکه ملحدها نمی‌توانند خداوند رو تجربه کنند متاسفم. در تجربهٔ خداوند برخلاف تجربهٔ طبیعت که قانون‌هایش بعد از آزمایش به دست می‌آد، اول باید به قانونی ایمان بیاوری و بعد اون رو آزمایش کنی. حتی باید بگم هر چه ایمانت به اون قانون نیرومندتر باشه، احتمال موفقیت آزمون‌ها بیشتره. یعنی هر اندازه که به خداوند باور داشته باشی، خداوند همان اندازه برای تو وجود داره. هرچه بیشتر به او ایمان بیاوری، وجود و حضور او برای تو بیشتر می‌شه.
این کتاب را می توانید از اینجا تهیه کنید
شناسنامه کتاب
عنوان: روی ماه خداوند را ببوس
نویسنده: مصطفی مستور
ناشر: نشر مرکز
قطع: رقعی
سال انتشار: ۱۳۹۷
تعداد چاپ: ۷۸
تعداد صفحات: ۱۱۴
قیمت: ۱۸۵,۰۰۰ ریال
منبع مدیریت استراتژیک بدن
