رابطه‌ی بیولوژیکی چاقی و ترس
رابطه‌ی بیولوژیکی چاقی و ترس _ سال‌هاست خیلی از آدم ها فکر می‌کنند چاقی و ترس به هم مرتبط هستند و حالا تحقیقات علمی هم دلایلی برای این ارتباط یافته است و به نظر می‌رسد واکنشهای بیوشیمیایی خاص، می‌تواند به توضیح رابطه‌ی بین چاقی و ترس کمک کند. جنبه‌ی غافلگیرکننده‌ی ارتباط ترس و چاقی تمایل به «خودتقویتی» است.
در حقیقت، ترس و اضطراب، همیشه با تغییرات بیوشیمیایی مرتبط بوده است و از راه‌های مختلف کاری می‌کند که موجب افزایش وزن در افراد مستعد می‌شود، و در نهایت منجر به چاقی می‌شود. با این نوشته همراه باشید، می‌خواهیم بفهمیم ترس و چاقی چگونه با هم مرتبط هستند و یاد بگیریم چطور این چرخه را متوقف کنیم…
ترس چیست؟
ترس احساسی معمولاً ناخوشایند اما طبیعی که در واکنش به خطراتِ واقعی ایجاد می‌شود. ترس با دلشوره و اضطراب، که معمولاً بدون وجود تهدید خارجی رخ می‌دهد، فرق می کند. ترس به رفتارهای خاصِّ فرار و اجتناب مربوط است، در حالی که اضطراب، ناشی از تهدیدهایی خواهد بود که مهارناپذیر و غیرقابل اجتناب تلقی می‌شوند. ترس معمولاً با درد ارتباط دارد. مثل کسی از ارتفاع می‌ترسد. با این حال خیلی از نظریه‌پردازانی، همچون جان برودس واتسن و پال اکمن، معتقدند که ترس یکی از چند احساس بنیادین و فطری، نظیر شادمانی و خشم است. در واقع، ترس از سازوکارهای بقا است و معمولاً در پاسخ به یک محرک منفی خاص روی می‌دهد.
حتماً شنیده‌اید که ترس و اضطراب تاثیر مخربی بر بافت‌ها و دستگاه‌های مختلف بدن دارند. ترس و فشارهای روحی_عصبی می‌توانند زمینه‌ساز خیلی از مشکلات جسمی شوند. از طرف دیگر، فشارهای عصبی باعث سردرگمی و خستگی ذهنی می‌شوند. مثلا در این شرایط خوب برنامه‌ریزی نمی‌کنیم. کارها را خوب انجام نمی‌دهیم و روز به روز کلافه‌تر می‌شویم. پیری زودرس از دیگر عوارض ترس و فشارهای عصبی است که تاثیر خود را در موها و صورت نیز نشان می‌دهد.
تفاوت ترس با هراس
باید بین ترس و هراس تفاوت قائل شد. زیرا هراس‌ها، ترس‌هایی هستند که به‌طور گسترده با خطرات واقعی آن موقعیت تناسب ندارند، نوعاً فراتر از کنترلِ ارادی هستند، و باعثِ خودداری از موقعیتِ ترسناک می‌شوند. در واقع، هراس‌ها، ترس‌های بی موردی هستند که در نتیجه تداعی عصبی و ذهنی بوجود آمده‌اند. مثلا شخصی که از پرواز می‌ترسد، قبلا پرواز برای او با یک حادثه و اتفاق ناخوش آیندی مصادف شده که این امر منجر به وجد آمدن یک نوع تداعی عصبی ذهنی در آن شخص شده. لذا هر وقت در مورد پرواز فکر کند یا بخواهد با هواپیما پرواز کند دچار این ترس شدید و بی مورد خواهد شد. زیرا ذهن او اینگونه برنامه‌ریزی شده که پرواز یعنی مرگ، پرواز یعنی ایجاد حادثه بد و دلخراش.
اما ترس می‌تواند به‌عنوان هر نیرویی از دنیای بیرون تعریف شود که روی شخص اثر می‌گذارد. با اینکه ترس ممکن است در یادگیری و رشد، به شما کمک کند، اما در بیشتر موارد موجب اضطرب و درماندگی می‌شود. عوامل ترس برانگیز، معمولا برای هر فرد تعریف خاصی دارد. چیزی که برای عده‌ای ترس آور و مانع است، می‌تواند برای عده‌ای دیگر، انگیزه‌ای برای پیشرفت باشد.
عکس العمل‌های بیولوژیکی بدن در برابر ترس
ترس موجب بروز واکنش فیزیکی حقیقی در بدن‌تان می‌شود. وقتی فرد با ترس یا تهدیدی مواجه می‌شود، چه واقعی و چه خیالی، بدن بطور خودکار وارد مکانیسم دفاعی می‌شود که به آن اغلب واکنش ” جنگ یا گریز ” می‌گویند. وقتی میترسید، آدرنالین و کورتیزول در خون‌تان آزاد می‌شود، تنفس‌تان تندتر شده و خون از دستگاه گوارش‌تان دور شده و به ماهیچه‌ها و اندام جنبشی‌تان فرستاده می‌شود، پیام‌های عصبی‌تان سرعت گرفته و مردمک‌تان گشاد می‌شود. ترشح کورتیزول زیادشده و تمام این واکنشهای فیزیکی، اولین شیوه بدن جهت آماده شدن برای مقابله با ترس یا تهدیدِ دریافت شده است.
تاثیر بیولوژیکی کورتیزول در اثر ترس
کورتیزول همیشه در جریان خون وجود دارد و به حفظ فشارخون و تولید انرژی برای بدن کمک می‌کند. کورتیزول، سوخت و ساز چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها را برای انرژی بدن تشدید و فعال کرده و همچنین پخش انسولین برای حفظ میزان قندخون را افزایش می‌دهد. درنتیجه، می‌تواند باعث افزایش اشتها به‌منظور حفظ میزان انرژی و انسولین شود.
اما در زمان ترس، وقتی کورتیزول اضافی ترشح می‌شود، الگوهای طبیعی میزان کورتیزول مختل می‌شود. بطور طبیعی، بالاترین میزان کورتیزول صبح‌ها و پایین‌ترین میزان آن شب‌ها می‌باشد. اختلال در این الگو می‌تواند موجب چاقی و افزایش وزن هم شود. کورتیزول می‌تواند پیام و علائم گرسنگی را آشفته کرده و تشویق‌تان کند تا چربی بیشتر و کربوهیدرات‌هایی بخورید که بدن می‌تواند آنها را به انرژی تبدیل کند.
در گذشته که در زندگی فعالیت‌های بدنی زیادی وجود داشت، این کالری‌ها به راحتی مصرف می‌شدند اما امروزه بخش عمده استرس ما به دلیل مشغله‌های زیاد و گرفتاری‌های مالی است. در نتیجه هنگام استرس قادر نیستیم این کالری‌های اضافی را بسوزانیم.
چگونه ترس و اضطراب موجب چاقی می‌شوند؟
همانطور که اشاره شد، معمولاً در شرایط ترس و اضطراب:
۱) اسید معده بیشتر ترشح می‌شود.
در نتیجه گرسنگی زودتر بُرُوز می‌کند و فرد عصبی و مضطرب غذای بیشتر، و به دفعات بیشتری مصرف کرده و چاق می‌شود.
۲) پرخوری عصبی بُرُوز می‌کند.
در این شرایط انسان بدون آنکه گرسنه باشد، به غذا خوردن روی می‌آورد. به نظر می‌رسد غذا خوردن هیجانی راهی برای کاهش فشارهای عصبی باشد. بدین‌ترتیب با دریافت غذای بیشتر و دربافت کالری بیشتر از اندازه‌ای که بتوانید مصرفش کنید، موجب چاقی و افزایش وزن‌تان می‌شود. بعد از گذشت این مدت کوتاه، وقتی که فهمیدید چقدر کالری ناخواسته مصرف کرده‌اید، این احساس خوب فروکش می‌کند و از بین می‌رود. اما دیگر خیلی دیر شده و این می‌تواند شروع یک چرخه معیوب و همیشگی باشد.
افسردگی ناشی از پرخوری باعث پرخوری مجدد و بیشتر برای رسیدن به احساس بهتر می‌شود و این دور همچنان تکرار می‌شود. به این ترتیب، ترس و نگرانی چه با هم، و چه جدا از هم؛ می‌توانند مستقیما به دریافت کیلوهای اضافی و ناخواسته منجر شوند. رابطه‌ی بیولوژیکی چاقی و ترس
۳) تغییرات هورومونی
حالت دیگر آنکه در شرایط ترس و اضطراب به ویژه در موارد طولانی آن، نظم هورمونی بدن دستخوش تغییر می‌شود و بدن تمایل به ذخیره چربی پیدا کرده و به اصطلاح استعداد چاقی پیدا می‌کند. شاید بشود علت چاقی را در کسانی که می‌گویند حتی اگر آب هم بخورند چاق می‌شوند(منظور کم غذا خوردن است)، به این مسئله نسبت داد.
توضیح آنکه در شرایط ترس و اضطراب طولانی مدت سطح انسولین خون بالا می‌رود و حد تعادل آن بالاتر از حالت طبیعی قرار می‌گیرد. می‌دانیم که انسولین هورمون ذخیره کننده انرژی است. بنابراین، در این حالت قندِ حاصل از خوردن غذا، قبل از آنکه سوزانده شود، به صورت چربی در بافت چربی ذخیره می‌شود. یعنی فرد مورد نظر با خوردن همان مقدار غذای قبلی چاق می‌شود.
از طرف دیگر، بالا بودن سطح انسولین خون مانع از آزاد شدن چربی‌ها و مصرف آنها برای تامین انرژی بدن می‌شود. در نتیجه، این عده علی‌رغم مصرف غذا، و به ویژه مواد قندی، از قند خون پایین و احساس خستگی و کسالت شکایت دارند، و در عین حال روز به روز چاق تر می‌شوند.
ضمن اینکه انسولین موجب احتباس آب و نمک در بدن می‌شود و این اثر زودتر از اثر قبلی ظاهر می‌گردد. بدین‌ترتیب، شرایط ترسِ زیاد، سبب افزایش سطح انسولین خون در افراد مستعد می‌شود و به دنبال آن، بدن آب و نمک بیشتری جذب کرده و دچار پف و اِدم می‌شود(این عده بیان می‌کنند که گاهی اوقات وقتی دچار فشارهای عصبی می‌شوند، بدنشان باد کرده و مُتورم می‌شود). رابطه‌ی بیولوژیکی چاقی و ترس
۴) تاثیرات چاق کننده داروها
و بالاخره آنکه بعضی داروها که برای کاهش اضطراب تجویز می‌شوند، اثر چاق کننده دارند. با توجه به موارد گفته شده، دیگر می‌دانیم چرا در افراد مستعد، ترس و اضطراب، و فشارهای عصبی اثر چاق کننده دارند. بنابراین برای لاغری و کاهش وزنِ بهتر، باید ترس و اضطراب را کاهش دهیم. رابطه‌ی بیولوژیکی چاقی و ترس
نکته:
در بعضی افراد، به ویژه آنها که استعداد لاغری دارند، ترس و اضطراب، و فشارهای عصبی_روحی، منجر به بی‌اشتهایی و کاهش وزن و لاغری بیش از اندازه می‌شوند.
دیگر تأثیرات بیولوژیکی ترس بر سلامت انسان
شاید علت ترس ما یک فقط یک سر و صدا در تاریکی خلوت شب باشد. ولی دلیل صدا هر چه بوده باشد، آنچه تجربه می‌کنید احساس ترس است. و ترس شدید در بلند مدت می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود. همه ما خوب می‌دانیم که ترس بر روان ما تأثیر می‌گذارد، اما این احساس به روش‌های مختلف می‌تواند بر سلامت بدن ما هم اثرگذار باشد.
ناتوانی در کسب آرامش
مثالی که در ابتدا به آن اشاره شد را دوباره مد نظر قرار دهید. بی تردید، پس از توقف سر و صدا به ندرت پیش می‌آید که احساس آرامش و راحتی بار دیگر به سرعت در شما شکل بگیرد، حتی اگر منبع سر و صدا را کشف کرده باشید. زمانی که بدن واکنش ترس را تجربه می‌کند، کسب آرامش دشوار می‌شود. بدن خود را برای صدایی دیگر یا نیاز دوباره برای واکنش جنگ یا گریز آماده می‌کند که بی تردید کسب آرامش را دشوار می‌سازد. زمانی که احساس ترس شما بسیار قوی یا در بلند مدت ادامه داشته باشد، این شرایط وخیم‌تر نیز می‌شود. رابطه‌ی بیولوژیکی چاقی و ترس
ترس و اضطراب موقعیت
اضطراب اغلب مبتنی بر موقعیت است. به عنوان مثال، احساس ترس از ارائه سخنرانی در برابر همکلاسی‌ها می‌تواند به اضطراب و بروز علائمی مانند تعریق کف دست‌ها، ضربان قلب سریع، یا حالت تهوع یا حتی یک اختلال اضطراب منجر شود که می‌تواند در آینده و زمانی که فرد در موقعیتی قرار می‌گیرد که احساس ترس را در وی تقویت می‌کند، خود را در قالب حملات هراس نشان دهد. رابطه‌ی بیولوژیکی چاقی و ترس
سیستم ایمنی ضعیف
واکنشِ ترسِ بدن، شامل افزایش سطوح هورمون‌های آدرنالین و کورتیزول می‌شود. مواجهه بلند مدت با این مواد شیمیایی و دیگر هورمون‌های مرتبط می‌تواند اثر منفی بر سیستم ایمنی بدن انسان داشته باشد. تضعیف سیستم ایمنی توانایی آن در مبارزه با عفونت‌ها، ویروس‌ها، یا بیماری‌های دیگر را به همراه دارد. در شرایطی که ترس به صورت مستقیم شما را بیمار نمی‌کند، اما تجربه آن در بلند مدت برای سیستم ایمنی بدن مضر بوده و آن را در برابر میکروب‌ها آسیب پذیر می‌کند. رابطه‌ی بیولوژیکی چاقی و ترس
تقویت غرایز بقا
هنگام احساس ترس، بدن شرایطی به نام واکنش جنگ یا گریز را تجربه می‌کند. این غریزه اولیه از اجدادمان به ما ارث رسیده است که در مواجهه با یک موجود شکارچی باید برای مبارزه یا فرار تصمیم می‌گرفتند. زمانی که می‌ترسیم، قلب سریع‌تر می تپد و جریان خون از اندام‌های انتهایی، مانند دست‌ها و بینی، به سمت اندام‌های مرکزی هدایت می‌شود تا در زمان مبارزه یا فرار برای حفظ زندگی فعالیت‌های کلیدی بدن همچنان ادامه داشته باشند.
افسردگی
احساس ترس در بلند مدت می‌تواند نه تنها به اضطراب و استرس، بلکه به افسردگی، احساس غم، کج خلقی و خستگی منجر شود. افسردگی ناشی از ترس اغلب در افرادی که این احساسات را به طور منظم تجربه می‌کنند و به نظر می‌رسد نمی‌توانند کاری برای بهبود شرایط انجام دهند، رخ می‌دهد. به عنوان مثال، می‌توانید فردی را در نظر بگیرید که فوبیای استفاده از آسانسور دارد، اما برای حضور در محل کار خود باید هر روز از آن استفاده کند. رابطه‌ی بیولوژیکی چاقی و ترس
فوبیاها
ترس بلند مدت درباره یک موضوع یا موقعیت خاص می‌تواند در نهایت به یک فوبیا از آن موضوع یا موقعیت منجر شود. تجربیات بد، مانند گزیده شدن توسط یک عنکبوت، می‌تواند به فوبیا منجر شده یا امکان دارد این شرایط بدون دلیل مشخصی شکل بگیرد که می‌توان ترس از پرندگان حتی زمانی که هرگز آسیبی به فرد نرسانده اند را مثال زد. فوبیاها می‌توانند به سرعت گسترش یابند و فرد نه تنها از یک نوع خاص عنکبوت، بلکه از تمام عنکبوت‌ها و در نهایت حتی تمام حشرات بترسد. رابطه‌ی بیولوژیکی چاقی و ترس
آسیب قلبی
شاید یکی از بدترین آثار بدنیِ ناشی از ترس، آسیبی باشد که به قلب و سیستم قلبی عروقی وارد می‌شود. ترس شدید در بلند مدت می‌تواند به مشکلات قلبی جدی منجر شود. قلب تحت تأثیر سطوح بالای هورمون‌های استرس با کار و تنش بیشتر مواجه می‌شود و پس از مدتی دیگر نمی‌تواند عملکرد درست خود را ارائه کند. از آنجایی که این اتفاق در بلند مدت رخ می‌دهد، همواره فرصت برای معکوس کردن آسیب پیش از آن که جدی شود، وجود دارد. رابطه‌ی بیولوژیکی چاقی و ترس
عدم اعتماد به نفس
ترس پایدار و بلند مدت می‌تواند کاهش اعتماد به نفس را در پی داشته باشد. این شرایط نه تنها می‌تواند به از دست دادن فرصت‌ها منجر شود، بلکه خطر ابتلاء به افسردگی و اضطراب را نیز افزایش می‌دهد.
سهل انگاری
ترس می‌تواند افراد را از انجام کارهایی که ممکن است برای آنها خوب باشد، باز دارد. نه تنها ممکن است فرد رویدادهای مرتبط با سلامت مانند انجام معاینات پزشکی را نادیده بگیرد، بلکه امکان دارد از حضور در جمع دوستان و اعضای خانواده و فعالیت‌های دیگر که برای بهزیستی انسان مهم هستند نیز پرهیز کند. رابطه‌ی بیولوژیکی چاقی و ترس
تضعیف حافظه
ترس می‌تواند اثر منفی بر حافظه داشته باشد. هنگام احساس ترس، مغز چنان مشغول آماده شدن برای واکنش جنگ یا گریز می‌شود که خاطرات را به درستی ثبت نکرده و اغلب نمی‌تواند به جز ترسی که احساس می‌کند روی چیز دیگری متمرکز شود. بدن تلاش می‌کند تا با کمک این فرآیندها از شما محافظت کند، اما در نهایت، این شرایط تنها احساس نگرانی، ترس و سردرگمی بیشتر را به همراه دارد. رابطه‌ی بیولوژیکی چاقی و ترس
چطوری اثرات بیولوژیکی ترس و اضطراب را کم کنیم؟
روانشناسان معتقدند که هیچ‌وقت در خلوت خویش نباید به ترس و نگرانی فکر کرد. همچنین درباره نحوه مبارزه با ترس و اضطراب، روش‌های مختلفی ذکر کرده‌اند.
مهم‌ترین توصیه‌ای که روانشناسان جهت کنترل ترس و نگرانی از چاقی و افزایش وزن به افراد می‌کنند، ورزش کردن است. آنها اغلب به افرادی که به آنها رجوع می‌کنند، می‌گویند: روزانه یک کیلومتر یا بیشتر بدوید یا پیاده روی کنید. بعد از ورزش احساس می‌کنید ترس و نگرانی‌تان کمتر شده است. ورزش کردن و انجام تمرینات بدنی هیجانات را کاهش می‌دهد، ترس و نگرانی را کم کرده و اثر آن را خنثی می‌کند، احساس خوب و مثبتی را در وجودتان افزایش می‌دهد، مقدار خواب را زیاد می‌کند و بالاخره به قدرت تمرکز انسان کمک فراوانی می‌کند.
علاوه براین روانشناسان معتقدند که با کنترل تنفس هم می‌توان ترس و نگرانی، و اضطراب روحی را کاهش داد. آنها می‌گویند: اگر نفس عمیقی بکشید و بازدم خود را آهسته خارج کنید، موقتا احساس آرامش می‌کنید. اگر بتوانید چند بار پشت سر هم این کار را انجام دهید نتیجه بهتری عاید شما می‌شود.
آنها برقراری ارتباط با دیگران و خروج از انزوا را از دیگر راه‌های مؤثر در کاهش ترس و نگرانی می‌دانند.
روانشناسان علاوه بر این، نماز خواندن مرتب و منظم و راز و نیاز همیشگی با خدا را عامل اصلی کاهش استرس ناشی از ترس در انسان‌ها می‌دانند.
متخصصان همچنین سروسامان دادن به زندگی، انجام کارهای مورد علاقه و پرهیز از شنیدن اخبار بد و ناخوشایند را از دیگر عوامل دور شدن ترس از افراد می‌دانند.
دارو درمانی برای کسب آرامش
عده‌ای برای تسکین ترس و اضطراب به مصرف داروهای اعصاب روی می‌آورند. اگر عامل به وجود آورنده ترس و اضطراب همچنان باقی بماند، این کار تنها اثر موقت دارد و مسئله کماکان ادامه خواهد یافت. به خاطر داشته باشید برای درمان یک حالت و یا رفتار، همیشه بهتر است عامل به وجود آورنده آن را از بین ببریم. به همین خاطر، برای کاهش فشارهای عصبی_روحی ناشی از ترس و اضطراب، ابتدا باید علت به وجود آورنده را شناسایی و برطرف کنیم.
گاهی تشخیص مشکل آسان است و فقط باید راهی برای حل آن مشکل پیدا کرد. اما، گاهی علت کاملاً روشن نیست و بعضی‌ها بدون آنکه بدانند، اغلب اوقات دچار ترس و اضطراب هستند. در این صورت، مراجعه به روانشناس ضروری است. روانشناس در جلسه مشاوره خود به بررسی وضعیت موجود و کشف علت به وجود آورنده ترس و اضطراب پرداخته، و شما را از علت آن، که بر خودِ شما هم پوشیده بوده، آگاه و راه‌حل درمان را معرفی می‌کند.
با این حال، مواقعی هست که دلیل ترس و اضطراب، و راه رفع آن مشخص است، اما در حال حاضر امکان حل مشکل وجود ندارد. به عبارتی دیگر، چاره‌ای جز کنار آمدن با آن نیست. در این شرایط نیز، یک روانشناس می‌تواند به شما کمک کند تا بهتر بتوانید با مشکل کنار آمده و ترس شما کمتر شود.
مراجعه به روانپزشک یا پزشک متخصص اعصاب، و دریافت دارو آخرین قدم درمان است و تنها در صورتی لازم می‌شود که روانشناس توصیه کند در کنار جلسات مشاوره برای مدتی از داروهای کاهش دهنده ترس و اضطراب استفاده شود.
گردآوری مدیریت استراتژیک بدن
