آپنه خواب و چاقی
آپنه خواب و چاقی _ یکی از مشکلات اساسی چاقی و اضافه وزن ، خُروپُف های شبانه در خواب است، که بعضا حتی میتواند منجر به اذیت شدن و بر هم خوردن خواب دیگران، مثل همسر یا اهل خانواده هم بشود. ولی از آنجایی که خُروپُف در فرهنگ ما یک رفتار عادی تلقی می شود، خیلی، به فکر حل کردن این مشکل یا پیدا کردن راه چاره ای برایش نیستیم!
با این حال، سئوال اساسی و مهم ما در این مطلب این است که آیا آپنهِ خواب، منجر به چاقی میگردد؟ یا چاقی ، آپنه ی خواب را بوجود می آورد؟! و اساسا این دو، چه تاثیراتی را می توانند بر جسم ما، و نهایتا زندگی ما داشته باشند؟!! در ادامه همراه ما باشید تا کمی بیشتر با این موضوع آشنا شوید
چاقی و آپنهِ خواب ؛ یا آپنهِ خواب و چاقی؟!
مرغ یا تخم مرغ، معمایی رایج است که معمولاً به این شکل بیان میشود: «کدام نخست بوده‌است، مرغ یا تخم‌مرغ؟». حالا در اینجا این معما مطرح می شود چاقی باعث آپنه خواب می شود، یا آپنه ی خواب، بوجود آورنده چاقی است؟!
راستش، تحقیقات گذشته نشان دهنده این مطلب میباشد که چاقی و اضافه وزن منجر به ایجاد یک لایه چربی بر روی عضلات گلو گشته و راه هوایی را باریک میکند و لذا آپنه انسدادی خواب را بوجود میاورد. از این رو توصیه میگردد افراد چاقِ دارای آپنه خواب، با کاهش وزن میتوانند میزان وقفه های تنفسی را بشکل جشمگیری کاهش دهند. اما این افراد اغلب بیان می دارند که با وجود رژیم های سخت و ورزش مداوم قادر به کاهش وزن نمی باشند! و حتی در بسیاری از موارد وزن آنها افزایش نیز می یابد!! در مجموع، مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی (NCBI) ثابت کرده است که چاقی می تواند یکی از عوامل خروپف و آپنه خواب باشد و همچنین خروپف نیز ممکن است باعث افزایش وزن و عدم توانایی در کاهش وزن گردد.
از سوی دیگر، تحقیقات جدید نشان دهنده این مطلب میباشد که آپنه خواب با ایجاد کمبود اکسیژن در بدن منجر به معضلاتی از جمله استرس و اکسیداتیو که منجر به برهم خوردن تعادل آنتی اکسیدان های داخل بدن، و تولید رادیکال های آزاد، که منجر به آسیب به بافت های چربی و پروتئین ها میگردد. به نوعی، سندرم پُرکاری سمپاتیکی که منجر به کاهش مزمن جریان خون و کاهش مزمن اکسیژن رسانی به بافت ها می گردد، باعث اختلال در سوخت و ساز بدن می شود، که در نهایت آنها تاثیر مستقیمی بر چاقی و اضافه وزن خواهند داشت.
تاثیر خروپف و آپنه ی خواب در استایل زندگی
خروپف و خواب بی کیفیت، در کنار مشکلات فراوان دیگر، باعث چاقی و افزایش وزن می گردد. همچنین، شریک زندگی و اطرافیان فردی که با وجود صدای خروپف، استراحت و خواب کافی ندارند نیز ممکن است در معرض افزایش وزن قرار بگیرند!
از طرفی، خستگی ناشی از خروپف و خواب بی کیفیت، نیز باعث گرسنگی غیر معمول و کاذب و در نتیجه باعث بالا رفتن وزن می گردند. در حقیقت، هورمون های لازمه ی متابولیسم بدن(سیری و گشنگی)، باید حين خواب عمیق ترشح شوند، كه برای افرادی که خروپف می کنند و مبتلا به آپنه خواب هستند این اتفاق در خواب نمی افتد.
به همین دلیل، ممکن است شما با تغذیه مناسب و ورزش، وزن خود را کم کنید، ولی بعضی از افرادی که خروپف می کنند با وجود تلاش برای تغییر رژیم های غذایی، در کاهش وزن مشکل دارند.
آیا حل مشکل خروپف می تواند به لاغری کمک کند؟
در فرآیند لاغری و تناسب اندام و کم کردن وزن، علاوه بر تغذیه ی مناسب و ورزش، خواب کامل و با کیفیت نیز اهمیت دارد. با این اوصاف، کاهش وزن هدف خوبی است که هم به خواب بهترتان کمک می کند و هم سلامت کلی بدنتان را تضمین می کند.
با وجود اینکه، بیشتر افرادی که وزن کم می کنند می توانند خروپف خود را کاهش دهند، اما این کار ضرورتا به همه کمک نمی کند. ممکن است فاکتورهای دیگری نیز وجود داشته باشند که با خروپف در ارتباط هستند از جمله مشکلات آناتومی زبان یا انحراف سپتوم بینی.
مشکلات آناتومی خفگی در خواب
در واقع، علت ایجاد خفگی در خواب یا همان آپنه انسدادی، افتادن بافت نرم گلو و در نتیجه قطع تنفس به صورت موقتی می باشد. متخصصان آمریکایی با بیان اینکه بیشتر افراد تصوری از چربی زبان ندارند، اظهار داشتند:
در مورد عارضه آپنه خواب آناتومی زبان نقش کلیدی بازی میکند. خفگی در خواب، بطوری که بندرت پیش بیاید و یا به علت آلرژی یا سرما خوردگی باشد، معمول است؛ ولی در مواردی که تکرار شود یک اختلال تنفسی در خواب است و برای سلامتی بسیار زیان بار و خطرناک است.
برخی از علت های خفگی در خواب درمان راحتی دارند، برای مثال با یک قطره بینی مخصوص بر طرف می شوند ولی در مواردی هم نیاز به توصیه های پزشکی و برنامه درمانی است. در ادامه ما به طور کامل توضیح می دهیم که چرا خفگی در خواب رخ می دهد و انواع روش های درمان را بررسی خواهیم کرد…
علت ها و دلایل اصلی خفگی در خواب
1 – آپنه خواب (SLEEP APNEA)
آپنه خواب به مکث بی اختیار تنفس در طول شب گفته می شود. دو نوع اصلی آپنه خواب عبارتند از:
• آپنه مرکزی خواب (Central sleep apnea) که بعلت مشکلات سیگنال در مغز ایجاد می شود.
• آپنه انسدادی خواب (Obstructive sleep apnea) ، هنگامی رخ می دهد که یک انسداد در مسیر جریان هوا ایجاد می شود و تنفس را مشکل و یا دچار توقف می کند.
ممکن است فردی که دچار آپنه خواب است از این موضوع بی اطلاع باشد، تا زمانیکه شخص دیگری او را در هنگام خواب ببیند که خروپف می کند، و گاهی اوقات به طرز نگران کننده ای نفس نمی کشد و بعد دوباره برای هوا نفس نفس می زند. آپنه خواب و چاقی
سایر علائم آپنه خواب عبارتند از:
• سردرد صبحگاهی
• خستگی در طول روز
• مشکلات حافظه
• خستگی
• کج خلقی و زود رنجی
2 – اضطراب شبانه (ANXIETY)
اضطراب می تواند منجر به حملات وحشت و هراس شود. هنگامی که اضطراب در شب اتفاق می افتد ممکن است فرد دچار خفگی در خواب شده و برای تنفس هوا بیدار شود. آپنه خواب و چاقی
سایر علائم اضطراب شبانه عبارتند از:
• بی قراری در خواب
• احساس ترس و نگرانی
• وحشت
• مشکل تمرکز
• ضربان قلب سریع
3 – آسم شبانه
آسم یک بیماری مزمن است که باعث التهاب در راه های هوایی می شود. آسم شبانه یک بیماری معمول است و یک اصطلاح پزشکی است که در صورت داشتن علائم آسم در هنگام خواب به کار می رود. آپنه خواب و چاقی
سایر علائم آسم شبانه عبارت اند از:
• سرفه
• خستگی
• احساس عدم توانایی در نفس کشیدن
• تنگی در قفسه سینه
4 – بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
COPD زمانی رخ می دهد که کیسه های هوایی کوچک در ریه ها آسیب دیده باشند. این کیسه ها آلونول (Alveoli) نامیده می شوند که نرم، سست و شل می شوند و باعث کاهش فشار هوا به بیرون از ریه ها می گردد.
این عارضه می تواند در حین خواب رخ دهد و موجب بیدار شدن فرد بیمار برای تنفس هوا و هچنین احساس خستگی زیاد می شود. آپنه خواب و چاقی
سایر علائم COPD عبارتند از:
• خس خس کردن (با صدا نفس کشیدن)
• خلط
• سرفه
• خستگی
• تنگی در قفسه سینه
5 – نارسایی قلب
هنگامی که قلب به طور موثر عمل پمپاژ خون را انجام ندهد، نارسایی قلب نامیده می شود.
دریچه غیر طبیعی قلب، سابقه حمله قلبی و بیماری قلبی و عروقی می تواند منجر به نارسایی قلبی شود.
تنگی نفس (ضعف تنفسی) یکی از شایع ترین علائم نارسایی قلب است. در ابتدا ممکن است فرد فقط در طول فعالیت بدنی متوجه نارسایی قلبی شود. با پیشرفت بیماری، فرد دچار تنگی نفس در حال استراحت یا خواب می شود. آپنه خواب و چاقی
سایر علائم نارسایی قلبی عبارتند از:
• خستگی
• تورم پاها
• درد قفسه سینه
• تورم شکم
6 – آبریزش بینی
خلط و بزاق که در طول روز تولید می شود، بطور معمول پشت بینی و گلو به جریان می افتد و بلعیده می شود. فرد ممکن است از این فرآیند بی اطلاع باشد. آبریزش بینی وقتی اتفاق می افتد که این مخاط تجمع می یابد و از پشت گلو عبور می کند. در این هنگام اگر فرد در خواب باشد، ممکن است احساس کند نمی تواند نفس بکشد و برای نفس کشیدن بیدار می شود. آپنه خواب و چاقی
بیماری ریفلاکس معده، عفونت های سینوسی و آلرژی، همگی علل شایع در آبریزش بینی هستند.
سایر علائم خفگی در خواب عبارتند از:
• تنگی نفس
• بوی بد دهان
• طعم بد در دهان
• گلو درد
• سرفه
نحوه تشخیص مشکل خفگی در خواب
پزشک سوالاتی در مورد علائم و سوابق بیماری فرد پرس و جو می کند و همچنین ممکن است آزمایش و تست فیزیکی انجام پذیرد.
آزمایش های زیر می تواند به تعیین اینکه چرا یک فرد به علت تنگی نفس از خواب بیدار می شود کمک کند:
1. آزمایش خون
2. تست خواب ، برای تعیین اختلالات خواب که در کلینیک مخصوص خواب درمانی انجام می شود.
3. اکوکاردیوگرام (ECHOCARDIOGRAM) ، برای بررسی اختلالات قلب انجام می شود.
4. الکتروکاردیوگرام (ELECTROCARDIOGRAM) ، برای اندازه گیری ریتم و ضربان قلب انجام می شود.
5. آزمایش عملکرد ریه برای تشخیص وضعیت تنفسی
نتایج یک مطالعه آماری مبتلایان به آپنه خواب
طبق بررسی جدید مطالعات اپیدمیولوژیک، آپنه انسدادی خواب (OSA) ممکن است تا 37 درصد بزرگسالان در آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی را تحت تاثیر قرار دهد. از سویی دیگر طبق مطالعات مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) ، حدود ۸۵ درصد از افرادی که به آپنه خواب مبتلا هستند، از چاقی رنج می برند.
در واقع، بافت نرم گلو در افراد چاق ضخامت بیشتری دارد و از این رو این افراد مستعد ابتلا به آپنه خواب ناشی از چاقی می باشند. جالب است که بدانید، این اختلال در ۲۵ درصد از مردان و نزدیک به ۱۰ درصد از زنان رخ می دهد. همچنین این بیماری ممکن است همه گروه های سنی را درگیر کند ولی اکثرا در افراد بالای ۴۰ سال و دارای اضافه وزن رخ می دهد.
با وجود این، درحالیکه شواهد نشان می‌دهد OSA سبب تشدید چاقی و عوارض آن مانند دیابت و بیماری‌های قلبی_عروقی میشود، اثر آن در کودکان به خوبی بررسی نشده است. با این حال، این اختلال در ۵ تا ۱۰ درصد کودکان ۸ تا ۱۱ ساله مشاهده میشود.
…
محققان در پژوهشی ارتباط بین خروپف مادر، خروپف در دوران کودکی و ویژگی‌های متابولیکی کودک (شامل نمایه توده بدن (BMI) و مقاومت به انسولین)، را بررسی کردند. نتایج نشان داد که در کودکان ، اضافه وزن و خروپف هر دو با یکدیگر مرتبط بوده و بین تشدید چاقی و تشدید آپنه خواب ارتباط وجود دارد.
ضمن اینکه بر اساس نتایج این تحقیق، نشان داده شد که در کودکان انجام مداخلات سریع، به منظور کاهش وزن و درمان مناسب OSA، برای شکستن این چرخه معیوب که بین مشکلات خواب و چاقی وجود دارد، ضروری میباشد. چرا که در کودکانی که خروپف می‌کردند، خطر افزایش توده چربی بدن و چاقی در اواخر دوران کودکی یا نوجوانی بالاتر بود. آپنه خواب و چاقی
خطرات آپنه خواب ناشی از چاقی
شاید آپنه خواب ناشی از چاقی به نظر مشکل جدی به نظر نرسد، اما عدم درمان آن می تواند عوارض فراوانی ایجاد کند. مانند:
• فشار خون بالا
در طول آپنه خواب، دیافراگم و ماهیچه های قفسه سینه به منظور باز کردن انسداد راه تنفسی با قدرت بیشتری کار می کنند که همین امر تغییرات بزرگی را در فشار خون فرد ایجاد می کند. آپنه خواب و چاقی
• خستگی و خواب آلودگی روزمره
از آنجایی که بیمار در طول آپنه خواب از خواب می پرد و نمی تواند خواب درست و کاملی را تجربه کند، در روز بعد دچار خستگی و خواب آلودگی شدید خواهد بود. این افراد ممکن است در طول روز دچار مشکلات تمرکزی شده و همین امر منجر به تصادف و حوادث ناگوار می شود. آپنه خواب و چاقی
• افزایش احتمال بیماری های قلبی عروقی
کاهش ناگهانی سطح اکسیژن خون که در طول آپنه خواب انسدادی اتفاق می افتد، فشار خون را بالا برده و به سیستم قلبی عروقی بدن فشار وارد می کند. هر چه آپنه خواب شدید تر باشد خطر بیماری های سرخرگ کرونری، سکته قلبی و مغزی افزایش پیدا می کند. آپنه خواب و چاقی
• بیماری های چشم
برخی محققان توانسته اند رابطه ای بین آپنه خواب و برخی بیماری های چشمی مانند آب سیاه پیدا کنند. آپنه خواب و چاقی
• دیابت نوع دو
آپنه خواب احتمال مقاومت در برابر انسولین و دیابت نوع دو را افزایش خواهد داد. آپنه خواب و چاقی
• سندروم متابولیک
این اختلال که شامل فشار خون بالا، سطح غیر طبیعی کلسترول، قند خون بالا و افزایش دور کمر می باشد، با بیماری های قلبی رابطه مستقیم دارد. آپنه خواب و چاقی
کاهش وزن چگونه می تواند به از بین رفتن آپنه خواب کمک کند؟
تحقیقات نشان داده کاهش وزن مسلما می تواند به بهتر شدن مشکل خروپف کمک کند. در یک تحقیق که روی بیست فرد چاق با مشکل خروپف سنگین انجام شد، محققان متوجه شدند این افراد پس از کاهش حدود چهار کیلو وزن، از شدت خروپف شان کاسته شده است. ضمن اینکه در افرادی که توانسته بودند وزن بیشتری کم کنند، خروپف به کلی از بین رفته بود.
با وجود این، برخی افراد هستند که خروپف شان با کاهش این مقدار وزن نیز همچنان ادامه دارد. که علت این موضوع بر میگردد به شکل آناتومی زبان این افراد که کمی قبل تر بهش اشاره کردیم؛ و در پایان مطلب هم به روش درمانش می پردازیم. آپنه خواب و چاقی
چه مقدار وزن باید کم کنم؟
راه قابل اعتمادی وجود ندارد که بشود تعیین کرد برای نتیجه گرفتن چه مقدار وزن باید کم کنید، چون مورد به مورد افراد با یکدیگر متفاوتند. بهتر است در این مورد با پزشک صحبت کنید تا بهترین مسیر را برایتان مشخص کند. ولی به صورت کلی کاهش ده درصد از وزن بدن، به بهبود سلامت بسیاری از افراد مبتلا به اضافه وزن و چاقی کمک می کند. بسته به مقدار اضافه وزن، کاهش وزن تاثیرش روی سلامتی، کمتر یا بیشتر می شود. آپنه خواب و چاقی
نکته:
اگر دچار چاقی مفرط هستید، یا وزن کنونی تان بیشتر از پنجاه درصد بالای وزن ایده آل تان است، ممکنه با محدودیت های ورزشی روبرو شوید. بنابراین، شاید بهتر باشد از طُرق مختلف دیگری به کاهش وزنتان بپردازید از جمله:
تغییرات رفتاری
گاهی غذا راهی است که با استفاده از آن خود را از استرس دور می کنیم. وقتی از نظر خلق و خو در وضعیت خوبی نیستیم و یا احساس استرس می کنیم، ممکن است به سراغ چیزی برویم که باعث شود احساس بهتری داشته باشیم. ممکن است عاداتی مربوط به میان وعده ها داشته باشیم که مقدار کالری دریافتی مان را افزایش می دهند. هنگامی که سرکار هستیم ممکن است شیرینی جات یا نوشیدنی های پرکالری مصرف کنیم تا در طول روز انرژی داشته باشیم. به این شکل در طول روز کالری ها روی هم انباشته می شوند و باعث افزایش وزن می شوند. با تغییر این رفتارهای غذایی و اضافه کردن فعالیت می توانید وزن خود را کاهش دهید.آپنه خواب و چاقی
توجه:
در برخی موارد افراد برای اینکه بتوانند وزن کم کنند اقدام به عمل هایی می کنند تا حجم معده کم شود و نتوانند زیاد غذا بخورند. عمل جراحی بدون خطر و عوارض نیست. بنابراین در تصمیم گیری عجله نکنید. تغییر در عادات غذا خوردن و یادگیری سالم غذا خوردن بهترین راه برای مقابله با اضافه وزن و چاقی است.
برنامه غذایی
کم کردن کالری، کاهش مقدار غذا در هر وعده، استفاده نکردن از فست فودها و افزایش خوردن میوه و سبزیجات و کاهش مصرف غذاهای فرآوری شده. بسیاری با استفاده از یک برنامه غذایی سازمان یافته شده می توانند خیلی راحت نتیجه بگیرند. آپنه خواب و چاقی
ورزش
با پزشکتان مشورت کنید و فعالیتی را انتخاب کنید که از آن لذت می برید. ورزش هایی که شدتشان پایین است مانند پیاده روی، دوچرخه سواری و شنا کردن می توانند بسیار مفید باشند. برخی افراد ایروبیک یا یوگا را دوست دارند.
ورزش هایی که شدتشان بالاتر است مانند دویدن می توانند مقدار زیادی کالری بسوزانند، اما با وزن بالا فشاری که روی مفاصل می آید بیشتر است. اگر باشگاه رفتن باعث انگیزه تان می شود حتما این کار را بکنید. در باشگاه به وسایلی دسترسی پیدا می کنید که فراهم کردنشان در خانه خرج و فضای زیادی لازم دارد. آپنه خواب و چاقی
درمان پزشکی مشکل خفگی یا آپنه خواب
با توجه به مسائل بالا یکی از راه های کاهش آپنه انسدادی در خواب و به تبع آن کاهش وزن، استفاده از ابزار های ضد خرروپف میباشد. این ابزار ها باز کردن راه های هوایی بخصوص راه هوایی گلو میتوانند تا حد زیادی منجر به کاهش آپنه خواب و در نتیجه تنظیم سیکل خواب و بیداری گردند.
ابزارهای درمان جدید خروپف
دو درمان کمکی موثر و جدید در این زمینه پلاک خروپف و زبانگیر ضدخروپف میباشد:
پلاک ضدخروپف
پلاک ضد خروپف (Anti snore mouthpiece) که با نام دهانی ضدخروپف نیز شناخته میشود ، وسیله ایست که با هدایت آرام فک پایین به جلو، راه هوایی را باز نگه داشته و ویبریشن ایجاد شده (علت اصلی خروپف) را از بین میبرد. این وسیله بعنوان یکی از جدیدترین ابزار درمان خروپف مورد استفاده قرار میگیرد.
عکس پلاک ضد خروپف
دستگاه ضد خروپف زبان گیر
در برخی افراد علت خروپف شبانه و حتی آپنه خواب افتادن زبان در گلو و مسدود شدن راه هوایی می باشد.لذا زبان گیر یا نگهدارنده زبان علاوه بر درمان خروپف و کاهش آن، به درمان آپنه تنفسی ضعیف تا متوسط نیز کمک میکند. به این صورت که به آرامی زبان را به جلو رانده و از افتادن آن به عقب گلو و انسداد راه هوایی جلوگیری کرده و از این طریق به درمان خرخر کمک می کند.
طراحی این وسیله جدید درمان خروپف بگونه ای بوده که بدون تاثیرپذیری از سایز و فرم دهان فرد قابل استفاده است. بعلاوه، بدلیل درگیر نکردن فک، پس از استفاده درد یا ناراحتی فک را به دنبال ندارد.
نتیجه نهایی آپنه خواب و چاقی
خروپف و چاقی نباید نادیده گرفته شود. زیرا این ترکیب ممکن است باعث ایجاد شرایط خطرناکی گردند که سلامتی شما را تا حد زیادی تهدید کند. تنفس می تواند با یک نفس عمیق یا تکان شدید بدن به حالت قبل برگردد. ولی عدم درمان آپنه خواب ناشی از چاقی ممکن است با بیماری هایی مانند فشار خون بالا، ضربان قلب نامنظم، حملات قلبی و سکته مغزی مرتبط باشد.
با کاهش وزن، بافت چربی اطراف مجرای تنفسی کاهش می یابد و همین امر مانع انسداد مجرای تنفسی در هنگام آپنه خواب خواهد شد. با این حال، اگر پس از لاغری، همچنان دچار احساس خفگی در خواب هستید، بهتر است به متخصص درمان اختلالات خواب و درمان خروپف و آپنه خواب مراجعه کنید تا راه بر بازگشت وزن و چاقی دوباره ببنیدید. سالم و تندرست باشید
گردآوری مدیریت استراتژیک بدن
